Szczaw lancetowaty – (Rumex hydrolapathum Hudson.)

Bylina pospolicie rosnąca w Polsce na wilgotnych łąkach, w zaroślach, rowach, nad brzegami wód.

Wykształca wysoki pęd 1,50 -2 m, prosty, w górze rozgałęziony, kanciasty i bruzdowany .

Liście dolne lancetowate, na szczycie łagodnie zwężone. U nasady liści znajduje się błoniasta pochewka, zwana gatką, powstała przez zrośnięcie się przylistków.

Kwiaty drobne niepozorne, zielonkawe, a później czerwieniejące, zebrane są górą w rozłożyste wiechy. Wewnętrzny okółek okwiatu ma duże, podłużne guzki –charakterystyczne.

Obok szczawiu lancetowatego spotykane są inne gatunki głównie szczaw kędzierzawy oraz tępolistny. Objęte są one wspólną nazwą kobylak i dostarczają surowca takiej samej wartości leczniczej jak szczaw lancetowaty.
Natomiast dość dużą trudność stanowi odróżnienie tych gatunków od innych szczawi nieleczniczych, np. szczawiu wodnego, którego wewnętrzny okółek okwiatu jest bez guzków.

Szczaw którego listki są używane na zup, to Rumex acetosa - jego korzeni nie stosuje się w lecznictwie. Liście tego gatunku zawierają dużo kwasu szczawiowego, wiążącego łatwo wapń z pożywienia. Mają jednak pewne znaczenie dietetyczne, ze względu na wysoką zawartość łatwo przyswajalnego żelaza, obecność karotenu i witaminy C.

Surowiec leczniczy stanowią korzenie szczawiu lancetowatego. Wykopuje się je jesienią lub wczesną wiosną i suszy.

Co zawiera szczaw lancetowaty - skład i działanie:

Korzenie szczawiu lancetowatego i kobylaka zawierają związki garbnikowe, pochodne antrachinonowi (min emodyna, kwas chryzofanowy), organiczne połączenia żelaza, cukry, kwasy organiczne (kawowy), znaczne ilości szczawianu wapnia.

Liście zawierają flawonoidy, karoten i witaminę C.

Szczaw ma działanie przeciwanemiczne, ponieważ zawiera znaczne ilości łatwo przyswajalnego żelaza ( w połączeniu z białkiem) orz odtruwające (przez wiązanie szkodliwych produktów przemiany materii), i przeciwbiegunkowe, ściągające.

Szczaw lancetowaty zastosowanie w lecznictwie domowym:

Korzeń szczawiu stosowany jest w zatruciach pokarmowych, biegunkach infekcyjnych, nadmiernej fermentacji, wzdęciach, także w niedokrwistości, utracie krwi. 

W medycynie ludowej sproszkowanego korzenia używa się jako zasypki na powierzchniowe rany i owrzodzenia.

Szczaw lancetowaty postać leku:

Odwar - ½ łyżki korzenia szczawiu zalać szklanką wody, gotować 5 minut, odstawić na 10 minut , odcedzić. Pić 2 -3 razy dziennie po 1/3 szklanki odwaru przy biegunkach.

Odwar - ½ łyżki korzenia szczawiu zalać 2 szklankami wody, gotować 5 minut, trzymać pod przykryciem 10 minut, odcedzić. Pić 2 -3 razy dziennie po ½ szklanki odwaru, przy niedokrwistości.

Działanie przeciw anemiczne mają jedynie wodne wyciągi z surowca, gdyż alkoholu kompleks białka z żelazem nie jest rozpuszczalny.
Odwar ze szczawiu może służyć do okładów, przemywania i płukania skóry.